เลนส์ช่วยลดการล้าของดวงตา

เลนส์ที่ออกแบบมาเพื่อลดอาการปวดเมื่อยล้าของดวงตาจากการใช้สายตาในระยะใกล้ต่อเนื่องเป็นเวลานาน เช่น การอ่านหนังสือ, การใช้คอมพิวเตอร์ หรือการเล่นโทรศัพท์มือถือ เลนส์ช่วยลดการล้าของดวงตา เป็นเลนส์สายตาที่จัดอยู่ในประเภท "เลนส์ชั้นเดียว (Single Lens)" แต่โครงสร้างและหลักการทำงานคล้ายกับเลนส์โปรเกรสซีฟ

ปัจจุบันมีเลนส์ที่ใช้ในการลดอาการนี้ทั้งในคนที่มีค่าสายตาและไม่มีสายตา ซึ่งมีการใช้งานหน้าคอมพิวเตอร์ เดสก์ทอป รวมถึงการอ่านหนังสือ หรือกิจกรรมระยะใกล้เป็นระยะเวลานานหลายชั่วโมงต่อวัน ทำให้มีการทำงานของกล้ามเนื้อตามากกว่าปกติ ในผู้ป่วยบางคนที่อายุยังน้อยและมีกำลังการเพ่งดี อาจเกิดการ Accommodation spasm (กล้ามเนื้อตาเกร็งค้าง) ทำให้เมื่อเงยหน้าขึ้นมองระยะไกลจะเห็นเป็นภาพเบลอ ไม่ชัด หลังจากทำงานในระยะใกล้นานๆ และติดต่อกันเป็นระยะนานหลายวัน (เป็นสัปดาห์) อีกอาการคือ ความช้าในการปรับสายตาระหว่างไกลมาใกล้ หรือใกล้มาไกลต้องใช้เวลาสักพักหนึ่ง ผลที่ตามมาคือ

1. ความไม่ต่อเนื่องในการใช้งานสายตา

2. สายตาสั้นเทียม “Pseudomyopia” (การมองเห็นในระยะไกลจะไม่ชัดเท่าเดิม คล้ายตัวเองเป็นสายตาสั้นช่วงหนึ่ง)

เลนส์ช่วยลดการล้าของสายตา มีโครงสร้างที่คล้ายกับเลนส์โปรเกรสซีฟ (Progressive Lens) แต่มีกำลังเลนส์สำหรับระยะใกล้ที่เพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อย (Add Power) อยู่บริเวณส่วนล่างของเลนส์ และมักจะมีค่า Add Power ที่ไม่สูงมากนัก (เช่น +0.50 D. ถึง +1.25 D.) ซึ่งแตกต่างจากเลนส์โปรเกรสซีฟสำหรับผู้มีสายตายาวตามวัยที่มีค่า Add Power สูงกว่า (เช่น +0.75 D. หรือ +1.00 D. ขึ้นไป)

โดยทั่วไปจะรู้จักเลนส์นี้ในหลากหลายชื่อ เช่น Relax Lens, Digital Lens, Anti-fatigue Lens

หลักการทำงานของเลนส์ลดการล้าของดวงตา

เมื่อเรามองวัตถุในระยะใกล้ ดวงตาจะต้องปรับโฟกัสด้วยการเพ่ง (Accommodation) ซึ่งกล้ามเนื้อตาจะทำงานหนักขึ้น หากมีการเพ่งมากเกินไปเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดอาการตาล้า ปวดหัว หรือมองภาพไม่ชัดได้ เลนส์ลดเพ่งจะเข้ามาช่วยแบ่งเบาภาระการเพ่งของกล้ามเนื้อตา ทำให้ดวงตาทำงานน้อยลง และรู้สึกสบายตามากขึ้นเมื่อจ้องมองหน้าจอ หรือทำงานระยะใกล้เป็นเวลานานๆ

ข้อดี

☑️ ช่วยลดอาการเมื่อยล้าของดวงตาขณะใช้สายตาในระยะใกล้ต่อเนื่องนานๆ

☑️ ช่วย "เพิ่มความสบายตา" และ "ความคมชัดยิ่งขึ้น" ในการใช้สายตาในระยะใกล้

ชะลอการเพิ่มขึ้นของสายตาสั้นในเด็ก (case by case บางกรณี)

ข้อควรระวัง

เลนส์ลดเพ่งอาจไม่เหมาะสำหรับทุกคน บางคนอาจไม่รู้สึกถึงความแตกต่าง

การทำงานในระยะใกล้ ถ้าแนวตาเป็นระนาบตรงกับสิ่งที่มอง การเลือกเลนส์ Digital อาจไม่ตอบโจทย์

ปัจจุบันมีเลนส์ที่ใช้ในการลดอาการเพ่ง หลายแบรนด์หลายสัญชาติ แต่หัวใจหลักของเลนส์เหล่านี้คือ การใส่ค่าให้ตาบวกน้อยๆ (Addition) ไว้ด้านล่าง ซึ่งทำให้ลดการทำงานของตาในระยะใกล้ได้ (เพ่งน้อยลง) ความสบายตาจะมากขึ้นเพราะตาไม่ได้ทำงานหนัก ในบางคนจะรู้สึกได้ถึงอาการปวดตา ปวดหัว ลดน้อยลง โดยหลังจากการใช้สายตามากเกินไปจะมีอาการที่มักพบได้บ่อย เช่น

1. ปวดตา ปวดกระบอกตา

2. ตาแห้ง คันตา แสบตา มีน้ำตาไหล ตาแดง

3. มองเห็นไม่ชัด

4. ดวงตาไวต่อแสงมากขึ้น

ทั้งนี้การใช้งานของแต่ละคนไม่เท่ากัน และความไวในการรับภาพก็ไม่เท่ากัน เลนส์ชนิดนี้อาจจะตอบโจทย์กับคนบางกลุ่ม ไม่ใช่ทุกคนที่ใช้เลนส์ประเภทนี้แล้วจะหาย ดังนั้นการจะใช้เลนส์ชนิดนี้ต้องได้รับคำแนะนำในการจ่ายค่า Addition ให้ถูกต้องกับความต้องการของผู้ป่วยเป็นรายบุคคล จากนักทัศนมาตรหรือจักษุแพทย์