“เบาหวานขึ้นตา” รู้ทัน ป้องกันได้

เบาหวานขึ้นตา หรือ Diabetic Retinopathy คือภัยเงียบที่มาพร้อมกับโรคเบาหวาน หากปล่อยไว้นานโดยไม่ดูแล อาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นอย่างถาวรได้

▶️ เบาหวานขึ้นตาคืออะไร?

เมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูงต่อเนื่องเป็นเวลานาน หลอดเลือดเล็กในจอตาจะเริ่มเสื่อม เกิดการรั่วของเลือดและของเหลว หรือในระยะรุนแรงอาจมีหลอดเลือดผิดปกติงอกขึ้นมา ซึ่งเสี่ยงต่อการมองไม่เห็นถาวร

▶️ สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงที่ควรรู้

- ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ดีเป็นเวลานาน

- เป็นเบาหวานมานานหลายปี

- ความดันโลหิตสูง / ไขมันในเลือดสูง

- โรคไต / การตั้งครรภ์ในผู้ป่วยบางราย

- ไม่ดูแลสุขภาพหรือไม่ปฏิบัติตามคำแนะนำแพทย์

▶️ สัญญาณเตือนที่ไม่ควรมองข้าม

เบาหวานขึ้นตาอาจไม่มีอาการในช่วงแรก แต่เมื่อเริ่มลุกลาม อาจพบว่า

- มองเห็นภาพเบลอหรือมัว

- เห็นจุดดำลอยไปมาในสายตา (floaters)

- เห็นแสงแฟลร์หรือมีเงาดำในช่องมอง

- หากมีเลือดออกในวุ้นตา อาจมองไม่เห็นทันที

ดังนั้น การตรวจตาเป็นประจำจึงสำคัญเพราะโรคอาจลุกลามโดยไม่รู้ตัว

▶️ ตรวจคัดกรองเมื่อไหร่ดี?

- เบาหวานชนิดที่ 1: ตรวจจอประสาทตาภายใน 3–5 ปีหลังวินิจฉัย

- เบาหวานชนิดที่ 2: ตรวจทันทีเมื่อวินิจฉัย และตรวจต่อเนื่องปีละครั้ง

การคัดกรองด้วยการถ่ายภาพจอประสาทตาคุณภาพสูงจะช่วยให้พบความผิดปกติตั้งแต่ระยะเริ่มต้นได้

▶️ วิธีป้องกันที่ได้ผลจริง

- ควบคุมระดับน้ำตาล (HbA1c) ให้อยู่ในเกณฑ์

- รักษาความดันโลหิตและไขมันในเลือด

- เลิกบุหรี่ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

- รับประทานอาหารตามคำแนะนำของนักโภชนาการ

ดังนั้น การดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดความเสี่ยงได้อย่างมีนัยสำคัญ

▶️ ถ้าพบโรคแล้ว รักษาอย่างไร?

- ฉีดสารต้าน VEGF หรือยาสเตียรอยด์เพื่อลดการรั่วของหลอดเลือด

- เลเซอร์รักษาหลอดเลือดผิดปกติ ลดความเสี่ยงจอตาหลุด

- ผ่าตัดวุ้นตา (vitrectomy) กรณีมีเลือดออกหรือจอตาหลุดแยก

▶️ สิ่งที่ควรทำทันทีเมื่อพบอาการ

- พบจักษุแพทย์เพื่อตรวจและวางแผนการรักษา

- ปรับการดูแลเบาหวานร่วมกับทีมแพทย์

- มาตามนัดเพื่อติดตามผลการรักษาอย่างใกล้ชิด

การรักษาทันท่วงทีจะช่วยป้องกันการสูญเสียการมองเห็นได้มาก

▶️ แนวโน้มโรคและการพยากรณ์

หากตรวจพบเร็วและรักษาอย่างเหมาะสม ผู้ป่วยมีโอกาสสูงที่จะรักษาการมองเห็นไว้ได้ แต่หากปล่อยไว้โดยไม่ดูแล โรคอาจลุกลามจนสูญเสียการมองเห็นถาวร

สรุป : เบาหวานขึ้นตาอาจไม่มีอาการในช่วงแรก แต่สามารถทำลายการมองเห็นได้อย่างถาวร หากไม่ตรวจและรักษาอย่างทันท่วงที การควบคุมระดับน้ำตาล ความดัน และไขมันในเลือด รวมถึงการตรวจตาเป็นประจำ คือหัวใจสำคัญในการป้องกันโรคนี้